In dit eerste niveau van de ontwikkeling van de mens is de rationele zelf en de menselijke geweten overschaduwd door dierlijke begeerte. In dit stadium, herkent ons zelf de rationele of morele grenzen niet om te bereiken wat hij wil. Dit eerste niveau uit zich in zelfzucht, arrogantie, harteloosheid, onderdrukking van anderen, gebrek aan dankbaarheid, ambitie, gierigheid, afgunst, woede, cynisme, luiheid, stommiteit etc.
Het is het laagste niveau van het zelf. In dit niveau is er een extreme verlangen naar onsterfelijkheid en soevereiniteit.
Zodoende is het zelf op dit niveau gehecht aan de meest slechte eigenschappen waartegen we gewaarschuwd zijn door Allah en Zijn Profeet. Bijvoorbeeld; zelfbewondering, arrogantie en trots, harteloosheid, onderdrukking van schepselen, voorliefde voor het blootstellen van fouten van anderen, liegen, roddelen, achterklap, afgunst, jaloezie, kritiek, onverdiende zelf-lof, bitterheid, gehechtheid wat aan anderen toebehoort zelfs als het iets beters bezit, gebrek aan tevredenheid, voortdurend klagen, gebrek aan dankbaarheid, blind voor zegeningen, wensen voor toename zonder inspanning, extreme zelfzucht, hebzucht en gierigheid dat geen limiet kent, liefde voor controle en liefde van zichzelf en zijn begeerten, haat voor degenen die kritiek leveren al is het voor zijn bestwil en liefde voor hen die loven ook al is het schijnheilig, afwijzing van advies en raad en alleen over zichzelf praten.
Oorspronkelijk was de Nafs (het valse ego) een van geschenken van de Schepper aan de mens. Maar omdat we hebben toegestaan dat de Nafs naar materiële waarden mag leunen, om alleen genoegen te nemen met het aardse leven, is de Nafs bijna dierlijk geworden, terwijl het in de vorm van een mens blijft.
De Nafs is onze ergste vijand, het leeft in ons, domineert en tiranniseert ons en houdt onze menselijke ziel gevangen en vergeten in het diepst van ons onderbewustzijn.
Op het niveau van bevelvoerende Nafs zijn de invloeden erg zwaar. Tenzij iemand wijs en sterk je aan je hand vasthoudt en je eruit haalt is het zeer moeilijk, zo niet onmogelijk om los te komen van deze invloeden.
Wanneer we onze rationele beslissing volgen en van onze ellende worden gered door een sterke leraar, dan kunnen we eventueel stijgen naar het tweede niveau-Nafsi Lawwama (de verwijtende zelf). Zo wordt de ziel getrokken uit de donkere kerker van het ego naar het licht van het geweten en we zullen onze arrogantie omgezet zien worden in nederigheid, wraakzucht en haat tot liefde, woede tot vriendelijkheid, lust tot kuisheid. Als Allah het wil.
De herinnering die geschikt is voor de verzorging ervan is La Illahe Illa Allah (Er is geen Godheid dan Allah.)